بررسی برخی خصوصیات فیزیولوژیک ، مورفولوژیک و فنولوژیک پنج ژنوتیپ گندم دوروم در چهار تراکم در شرایط آب و هوایی اهواز

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تراکم بر روی خصوصیات فیزیولوژیک ، فنولوژیک ، مورفولوژیک و همچنین عملکرد دانه و اجزاء آن و نیز برخی خواص کیفی پنج ژنوتیپ گندم دوروم در سال زراعی 1376-77 این آزمایش در مزرعه آزمایشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به اجرا درآمد. این آزمایش بصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. سطوح مختلف تراکم عبارت بودند از 200، 300، 400، 500 بوته در مترمربع و ژنوتیپ هایchen/altar، gediz، aconchi، shwa/mald و altar84 به عنوان فاکتور دوم بودند. اندازه گیری ها شامل روند تجمع ماده خشک در اجزای گیاه، شاخص سطح برگ ، روند پنجه زنی، سطح برگ پرچم، ارتفاع گیاه، قطر ساقه اصلی، اجزای عملکرد در ساقه اصلی و پنجه ها، تعداد سنبله در مترمربع، طول ریشک و پنجه ها، درصد ازت دانه و کاه و خواص کیفی دانه شامل درصد پروتئین، درصد لکه آردی و کیفیت پروتئین بود. تجزیه های آماری براساس موازین طرح آزمایشی بلوک کاملا تصادفی و مقایسه میانگین، به روش دانکن در سطح 5 درصد صورت گرفت . همچنین، ضرایب همبستگی ساده بین 17 صنف مهم، محاسبه شد و تجزیه به منظور تعیین اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات عمده بر عملکرد دانه به روش دوی ولو انجام گرفت . نتایج نشان داد که تجمع ماده خشک و شاخص سطح برگ با افزایش تراکم، افزایش می یابد ولی پنجه زنی با افزایش تراکم کاهش یافته و علی رغم این کاهش به علت خاصیت پنجه زنی ضعیف گندم دوروم در تراکم های بالاتر، تعداد سنبله در مترمربع افزایش می یابد. با افزایش تراکم، تعداد دانه در سنبله و تعداد دانه در سنبلچه کاهش می یابد. بهترین عملکرد در تراکم 500 بوته در مترمربع حاصل شد. اثر ژنوتیپ های مختلف از حیث روز از کاشت تا رسیدگی، سطح برگ پرچم، ارتفاع بوته، وزن هر دانه، تعداد دانه در سنبله و سنبلچه، عملکرد دانه، تعداد سنبله در مترمربع، شاخص سطح برگ و عملکرد بیولوژیک ، معنی دار بود. بهترین ژنوتیپ ، از لحاظ عملکرد دانه chen/altar بود. بین ژنوتیپ ها و همچنین تراکم ها، از حیث خواص کیفی دانه، اختلاف وجود داشت . بهترین خواص کیفی دانه، مربوط به ژنوتیپ shwa بود و نیز تراکم های پائین تر، کیفیت دانه بهتری داشتند. تعداد دانه در سنبله و همچنین تعداد خوشه در مترمربع در بین اجزای عملکرد، بالاترین همبستگی را با آن داشتند.